بررسی محصولات تراژنتیک
مهسا
امروزه به دلیل افزایش جمعیت و به وجود آمدن تکنولوژی های نوین در صنعت کشاورزی کشت محصولات از سبک سنتی خارج شده و شیوه ای نوین به خود گرفته است این در صورتی است که کشت های نوین نیز باید توانایی پاسخگویی به نیازهای جمعیت رو به افزون را داشته باشد از این رو مهندسین به اصلاح ارقام گیاهی با استفاده از مهندسی ژنتیک جهت افزایش کمیت و کیفیت محصولات پرداخته اند.
اما تولید محصولات تراژنتیک علاوه بر برخورداری از خصوصیات مثبتی خالی از عیب نبوده، که در این مقاله قصد داریم علاوه بر مرور اجمالی بر تاریخچه ی محصولات تراژنتیک به بررسی فواید و مضررات این محصولات بپردازیم.
تعریف تراژنتیک
گیاهان ترایخته با نام (Transgenesis) از دست ورزی ماده ژنتیکی آن ها (DNA) با استفاده از برش قسمتی از ماده ژنتیکی و جایگزینی با قطعی ژنتیکی موجود بیگانه به منظور تغییر در کمیت، کیفیت و ویژگی های ظاهری محصول گفته می شود.
به طور کلی دست ورزی موجودات به گیاهان ختم نشده و موجوداتی مانند انسان، باکتری ، گیاه، ویروس، حیوانات نیز می توانند هدف دستورزی ژنتیکی به منظور موارد مختلفی مانند پزشکی، دارویی، درمان بیماریهای ژنتیکی وسرطان مورد هدف قرار داده شوند.
در کشاورزی هدف از دست ورزی گیاهان بیشتر به منظور افزایش کمیت و کیفیت محصولات، مقابله با آفات و تنش های محیطی بوده، که متاسفانه علاوه بر ویژگی های مثبت فراوان اینگونه دست ورزی ها از ویژگی های منفی نیز برخوردار است.
تاریخچه ی تراژنتیک
اولین موجودی که تحت دست ورزی ژنتیکی قرار گرفت گوسفند ماده ای بود که از یکی از سلول های گوش آن به عنوان شبیه سازی گوسفندی به نام دالی استفاده شد پس از آن تحت نظارت آمریکا دستورزی های در موجودات مختلف به منظور اهداف پزشکی و افزایش عملکرد و مقاومت محصولات مورد استفاده قرار گرفت.
تاریخچه تراریخته در ایران
متاسفانه در کشور ایران به طور دقیق مقدار، نوع، و منبع این نوع محصولات مشخص نبوده اما احتمالاً بالغ بر پنجاه تا صد هزار هکتار به کشت محصولات ترایخته ای چون برنج اختصاص داده شده است.
همچنین ذرت و اکثر روغن مصرفی در ایران تراریخته بوده و از سال ۱۳۸۶ تاکنون سالانه دستکم پنج میلیارد دلار محصول تراریخته از آمریکا وارد ایران می شود که تاکنون نحوه صدور مجوزهای مرتبط با ورود محصولات ترایخت اعلام نشده‌است.
کاربرد
موجودات تراریخت از کاربرد های فراوانی در صنعت پزشکی و مهندسی ژنتیک جهت دست یابی به داروها ی مفید و واکسن های جدید برای بیماری ها و همچنین افزایش کمیت، کیفیت و مقاومت در محصولات کشاورزی برخوردار است.
فواید گیاهان تراریخته:
- مقاوم بودن آن ها در برابر عنواع تنش های محیطی و آفات
- عملکرد بالا در واحد سطح
- مقاوم در برابر گیاهان ناخواسته مانند علف های هرز
- افزایش کمیت و کیفت محصول
- برخورداری از عمر پس از برداشت بالا
- کاهش هزینه نیروی کار
- حفظ و استفاده درست از نهاده های طبیعی
مضرات محصولات تراریخته:
- دستکاری های انجام شده باعث بروز نسل جدید و مقاوم تر آفات می شود.
- دستکاری های انجام شده باعث تغییرات منفی در ساختار ژنتیکی جانداران خواهد شد.
- از بین بردن چرخه طبیعی طبیعت
- بروز تغییرات ژنتیکی مضر در اثر استفاده دراز مدت از این محصولات بدن انسان
- آلوده کردن گیاهان دستکاری نشده از طریق گرده افشانی
- آمیختگی ژن‌های تغییر یافته با ژن موجودات دیگر
نکته بسیار مهم:
درج اسم تراژنتیک بر روی محصولات دست ورزی شده الزامی می باشد و با عنوان هایی چون (محصولات تراژنتیک، تراریخته، Transgenesis، GMO) مطرح می گردد ، لطفا ضمن خرید به برچسب توضیحات محصول دقت نمایید چراکه اطمینان از سلامت محصول و تمایل به مصرف یا عدم مصرف محصول بر عهده خود شما می باشد.
نویسنده: نرگس امیرزاده
