بررسی تاریخچه واهمیت تغذیه در گیاهان

سالیان طولانیست که انسان ها با توجه به تجربه خود پی به این نکته بردند که تغذیه گیاهان با مواد آلی و حیوانی  باعث  بهینه شدن گیاهان و افزایش کمیت و کیفیت محصولات گردیده به مرور و با پیشرفت علم کشاورزی دانشمندان پی به استفاده از مواد معدنی در تغذیه گیاهان بردند . و تمام این پیشرفت ها منجر به ایجاد علم تغذیه و تاثیر آن بر صنعت کشاورزی  شد. دراین مقاله ضمن مرور اجمالی تاریخچه واهمیت تغذیه در گیاهان پرداخته می شود.

بررسی تاریخچه ی تغذیه گیاهان

تغذیه گیاهان  قدمتی طولانی دارد؛ انسان‌های اولیه به تدریج به این مسئله پی بردند که با هر بار کشت در خاک باعث فقر خاک و درنتیجه کاهش عملکرد گیاهان در مرحله بعد کاشت شده در نتیجه با استفاده از کود دامی و انسانی به تقویت خاک تخلیه شده می پرداختند و باعث بهبود کشت های بعدی می شدند .به مرور  350 سال قبل از میلاد ارسطو تئوری هوموس را ارائه داد. بر طبق این نظریه، گیاهان هوموس را جذب کرده و پس از مرگ خود دوباره در خاک تبدیل به هوموس شده و این پدیده به صورت چرخه تکرار می شود. هوموس ماده‌ای است سیاه رنگ، مقاوم به تجزیه و در اثر تجزیه ماده آلی در خاک، حاصل می‌شود و تاثیر بسیار مثبتی در خصوصیات خاک، رشد و تغذیه گیاه دارد. در سال 1643 میلادی محققی به نام وان هلمونت آزمایش مشهور با درخت بید را که گاهی از آن به عنوان نخستین آزمایش دقیق پیرامون فیزیولوژی گیاهی یاد می‌شود، انجام داد. او قلمه بیدی را در گلدانی کاشت و آن را پنج سال با آب باران آبیاری کرد. وزن قلمه در آغاز آزمایش 25/2 کیلوگرم بود اما پس از پنج سال به 72/76 کیلوگرم رسید. او طی این مدت روی گلدان را با پوشش آهنی سوراخ‌داری پوشانده بود و در پایان پنج سال خاک آن را خشک و سپس وزن کرد. از وزن آن فقط 6/56 گرم کاسته شده بود(این مقدار اندک توسط هلمونت خطای آزمایش فرض گردید). بنابراین وان هلمونت نتیجه گرفت ماده سازنده پیکر گیاهان از خاک به دست نمی‌آید. هلمونت به این نتیجه غلط دست پیدا کرد که توده زنده درخت نه از دی اکسیدکربن بلکه از آب بارانی به دست آمده که به گلدان افزوده شده است. اما امروزه ما این مسئله را می دانیم که حجم عمده توده گیاه از دی اکسید کربن به دست می‌آید.

در سال 1804، تئودر دسوسر، فیزیکدانان سوئیسی، از راه آزمایشات خود نیاز حیاتی گیاه را به گاز دی اکسید کربن مشخص نمود. او خاک را بخش ضروری غذایی گیاه معرفی کرد. بنابراین اولین کسی است که وابستگی گیاه به عناصر معدنی جذب شده به‌وسیله ریشه را مطرح نموده است. او عنوان نمود که عناصر موجود در آب همانند کربن در گیاه تثبیت می‌شوند و در غیاب نیترات و مواد معدنی تغذیه‌ی گیاه طبیعی نیست و ازت گیاه از هوا نبوده بلکه از خاک است. در قرن نوزدهم دانشمندان به‌وسیله‌ی آزمایش‌هایی که انجام دادند، دریافتند که عناصر مختلف مورد نیاز گیاه عمدتاً از طریق خاک جذب گیاه می‌شوند و با اضافه کردن کود به خاک می‌توان کمبود این عناصر غذایی را در گیاه جبران کرد.

عناصر غذايي مورد نياز گياهان را مي‌توان به ترتيب زير دسته بندي نمود:

  مواد غذايي ماکروالمنت :

ازت (N)

فسفر (P)

پتاسيم (K)

كلسيم (Ca)

منيزيم (Mg)

گوگرد (S)

  عناصر غذايي میکروالمنت: 

روي (Zn)

بُر (B)

منگنز (Mn)

مس (Cu)

آهن (Fe)

موليبدن (Mo)

 فواید تغذیه گیاهان :

افزایش کیفیت محصول

افزایش کمیت محصول

نقش تغذیه در سلامتی انسان با تامین عناصر ضروری بدن نظیر ید، آهن ، روی

افزایش ماندگاری محصول

افزایش برداشت در واحد سطح

افزایش مقاومت محصول در مقابله با آفات

بهبود رنگ و طعم محصول

بهبود رشد گیاهان

افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنش های محیطی

نویسنده نرگس امیرزاده